Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
Το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου γνωστή και ως σπαστική κολίτιδα είναι μια κατάσταση η οποία ταλαιπωρεί πολύ κόσμο και είναι ένας συχνός λόγος που επισκέπτονται τον Διαιτολόγο με σκοπό να ερευνήσουν ποιές τροφές ενοχλούν.
Είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα πάθηση η οποία δεν είναι απειλητική για τον ασθενή αλλά επηρεάζει την ποιότητα της καθημερινότητας του.
Το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου έχει συμπτώματα όπως η διάρροια, το φούσκωμα αέρια, δυσκοιλιότητα και βλέννη στα κόπρανα.
Τα συμπτώματα του κοιλιακού πόνου, των αερίων και του φουσκώματος μπορεί μετά την κένωση να υποχωρήσει. Ανάλογα τον κάθε ασθενή υπάρχει πιθανότητα τα συμπτώματα να υποχωρούν και να επανέρχονται ενώ άλλοι ασθενείς έχουν μόνιμα συμπτώματα.
Τι μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου;
Σύμφωνα με έρευνες τα αίτια εμφάνισης του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου είναι πολλαπλά.
- Χρόνιο στρες & Άγχος
- Αντιβιοτικά τα οποία σκοτώνουν τα καλά βακτήρια του εντέρου και διαταράσουν τον εντερικό μικροβιόκοσμο προκαλώντας δυσλειτουργία του εντέρου.
- Χρόνια φλεγμονή (τραύμα, κακή αιμάτωση)
- Χρόνιες ή οξείες λοιμώξεις (βακτήρια, παράσιτα, ιοί)
- Κακή διατροφή, πτωχή σε φυτικές ίνες, προβιοτικά και πρεβιοτικά. Κατανάλωση φρουκτάνων και γλουτένης
Πως μπορεί να διαγνωστεί το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένο τεστ ή εξέταση που να διαγιγνώσκεται το Σύνδρομο του Ευερέθιστου Εντέρου. Το πρωτόκολλο που ακολουθείται απο έναν επαγγελματία υγείας είναι φυσική εξέταση και πληροφορίες απο το ιατρικό ιστορικό του ασθενή. Αυτό ακολουθείται εάν και εφόσον έχουν γίνει οι απαραίτητες εξετάσεις και έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο κοιλιοκάκης και φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (π.χ νόσο Crohn).
Μέσω της φυσικής εξέτασης οι επαγγελματίες υγείας χρησιμοποιούν:
- Τα κριτήρια της Ρώμης. Αυτά τα κριτήρια περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά και δυσφορία κατά μέσο όρο τουλάχιστον μία ημέρα την εβδομάδα τους τελευταίους τρεις μήνες. Αυτό συμβαίνει συνήθως με τουλάχιστον δύο από τα εξής: πόνος και δυσφορία που σχετίζεται με την αφόδευση, αλλαγή στη συχνότητα της αφόδευσης ή αλλαγή στη συνοχή των κοπρανών.
- Ανάλογα τα συμπτώματα (πόνος, δυσφορία) και την συνοχή των κοπράνων, ορίζεται ο τύπος του IBS
Διατροφή
Πως η διατροφή μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην μείωση των συμπτωμάτων του Ευερέθιστου Εντέρου;
Για εμάς τους επαγγελματίες υγείας είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουμε να καταπραΰνουμε τα συμπτώματα στα άτομα με IBS προκειμένου σιγα-σιγά να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής, να μπορούν να απολαμβάνουν το φαγητό τους και να έχουν μια πιο ευχάριστη καθημερινότητα. Η διατροφή διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο IBS.
Τις τελευταίες δεκαετίες οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει πιο συγκεκριμένα τα σάκχαρα που προκαλούν συμπτώματα. Η ομάδα σακχάρων αυτή είναι γνωστή και ως FODMAP απο τα αρχικά των σακχάρων.
F – Fermentable: που μπορούν να υποστούν Ζύμωση
O – Oligosaccharides: Ολιγοσακχαρίτες (σάκχαρα που βρίσκονται σε ορισμένα φρούτα, σε όσπρια και γαλακτοκομικά)
D – Disaccharides: Δισακχαρίτες (λακτόζη)
M – Monosaccharides: Μονοσακχαρίτες (φρουκτόζη)
A – And: Και
P – Polyols: Πολυόλες (σορβιτόλη, μαλτιτόλη, ερυθριτόλη, ξυλιτόλη)
Έτσι προκύπτει και η διατροφή χαμηλή σε FODMAP’s.
Στην πραγματικότητα τα παραπάνω σάκχαρα δεν μπορούν να πεπτούν σωστά από το λεπτό έντερο και διαπερνούν στο παχύ έντερο προκαλώντας έντονες συσπάσεις οδηγώντας σε αέρια.
Ποιές τροφές είναι υψηλές σε FODMAP και πρέπει να αποφεύγονται στα άτομα με συμπτώματα IBS;
- Πολυόλες
Οι πολυόλες βρίσκονται στα φρούτα, όπως αχλάδι, μήλα, βατόμουρα, βερίκοκα, νεκταρίνια, ροδάκινα,καρπούζι, δαμάσκηνα και κεράσια Λαχανικά, όπως , μανιτάρια, μπιζέλια και κουνουπίδι.
Γλυκαντικά, όπως μαννιτόλη, ξυλιτόλη, σορβιτόλη, μαλτιτόλη και ισομαλτιτόλη τα οποία εμπεριέχονται σε καραμέλες και τσίχλες χωρίς ζάχαρη και σε φάρμακα για το βήχα.
- Φρουκτάνες
Περιέχονται στο σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, ντίνκελ (άλευρα και δημητριακά, ζυμαρικά). Επιπλέον εμπεριέχονται στο σκόρδο, στο κρεμμύδι, αγκινάρες, σπαράγγια, λαχανάκια Βρυξελλών, μπρόκολο, παντζάρια. Ξηροί καρποί, όπως κάσιους και το ταχίνι. Πρόσθετες φυτικές ίνες, όπως η ινουλίνη.
- Φρουκτόζη
Η φρουκτόζη περιέχεται στα Φρούτα, όπως μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, κεράσια, μάνγκο και καρπούζι. Γλυκαντικά, όπως το μέλι, το νέκταρ αγαύης, μελάσα και οι μαρμελάδες.
Προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.
- Λακτόζη
Αγελαδινό γάλα, γιαούρτι, κρέμες, παγωτά, τυρί cottage, ανθότυρο, ρικότα και μασκαρπόνε.
- Γαλακτο-Ολιγο-Σακχαρίτες
Ρεβίθια, φακές, φασόλια και προϊόντα σόγιας. Λαχανικά, όπως το μπρόκολο.
Έχει φανεί απο την πλειονότητα των ασθενών πως μια διατροφή χαμηλή σε FODMAP μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του Ευερέθιστου Εντέρου.
Η λογική της διατροφής αυτής είναι για το πρώτο διάστημα να αποκλειστούν εντελώς οι τροφές αυτές με σκοπό να μειωθούν τα συμπτώματα. Έπειτα ο επαγγελματίας υγείας αρχίζει να εισάγει στο διαιτολόγιο του ασθενή σταδιακά ένα-ένα κάποια τρόφιμα και με καταγραφή του ασθενή καταλήγουν ποια απο όλα αυτά τα τρόφιμα μπορεί να τον ενοχλούν.
Είναι πολύ σημαντική η εισαγωγή των τροφών υψηλές σε FODMAP διότι πολλές απο αυτές είναι ωφέλιμες για την υγεία. Επίσης, κάποιες απο αυτές αποτελούν σημαντική πηγή πρεβιοτικών που ουσιαστικά είναι η τροφή των προβιοτικών δηλαδή των “καλών” βακτηρίων που υπάρχουν στο έντερο μας.Έτσι, η σταδιακή προσθήκη των τροφών με FODMAPs σε μικρές ποσότητες, επιτρέπει την ανάπτυξη βακτηριδίων στο έντερο, που μπορούν να πέψουν αυτό το είδος σακχάρων και έτσι μπορεί κανείς τελικά να αυξήσει την ποσότητα και τον αριθμό τροφών που μπορεί να ανέχεται.
Συμπερασματικά
Τα άτομα που υποφέρουν απο δυσκοιλιότητα, διάρροιες, φουσκώματα, δυσπεψίες και πόνο στο έντερο είναι ζωτικής σημασίας η επίσκεψη σε έναν επαγγελματία υγείας για την διάγνωση του Ευερέθιστου Εντέρου. Η διατροφή είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των έντονων συμπτωμάτων και σε συνδυασμό με τα κατάλληλα συμπληρώματα μπορεί να επιτευχθεί μακροχρόνια βελτίωση των συμπτωμάτων και την βελτίωση της ποιότητας ζωής του.
Βιβλιογραφία
Syed K, Iswara K. Low-FODMAP Diet. [Updated 2023 Sep 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK562224/
Schmulson MJ, Drossman DA. What Is New in Rome IV. J Neurogastroenterol Motil. 2017 Apr 30;23(2):151-163. doi: 10.5056/jnm16214. PMID: 28274109; PMCID: PMC5383110.
