Το προφίλ της Ανορεξίας.

Η Νευρική Ανορεξία (ΝΑ) ή απλά ανορεξία είναι μια απο τις διατροφικές διαταραχές (ΔΔ) και ορίζεται από τον περιορισμό της πρόσληψης τροφής και θρεπτικών συστατικών σε σχέση με τις απαιτήσεις του εκάστοτε ανθρώπου το οποίο οδηγεί σε πολύ χαμηλό σωματικό βάρος. Τα άτομα με ΝΑ μπορεί να μην είναι πάντα στην όψη πολύ αδύνατα αλλά μπορεί να φαίνονται σε νορμάλ βάρος ή και πιο υπέρβαρα, όμως στην πραγματικότητα έχουν χάσει αρκετό βάρος σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τα άτομα αυτά έχουν έντονη ενασχόληση και έντονο φόβο πρόσληψης βάρους. 

Η ΝΑ μπορεί να επηρεάσει όλες τις ηλικίες και τα φύλα ανεξαρτήτου εθνικότητας. Η ΝΑ είναι πολύ συχνό να εμφανίζεται στην ηλικία της εφηβείας αλλά υπάρχουν και άτομα στην ενήλικη ζωή τους που επίσης διαγιγνώσκονται με ΝΑ. 

Ποια είναι τα κριτήρια αναγνώρισης της Νευρικής Ανορεξίας;

• Έντονη ενασχόληση με το βάρος και το σώμα, φόβος πρόσληψης βάρους.
• Διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος. Τα άτομα με ΝΑ βλέπουν τον εαυτό τους υπέρβαρο ή παχύσαρκο ενώ στην πραγματικότητα είναι κάτω από το φυσιολογικό τους βάρος. 
• Επίμονη απώλεια βάρους κάτω του φυσιολογικού.
• Φόβος κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφίμων ή και ολόκληρων ομάδων τροφίμων. 

Υπάρχει και η άτυπη ΝΑ η οποία το άτομο πληρεί όλα τα κριτήρια αλλά δεν φαίνεται στην εξωτερική του εμφάνιση δηλαδή δεν είναι λιποβαρή παρά την μεγάλη απώλεια βάρους. Ουσιαστικά η διάγνωση της ΝΑ γίνεται μέσω των παραπάνω κριτηρίων. Τα άτομα με ΝΑ, προκειμένου να πετύχουν ένα εξαιρετικά χαμηλό βάρος, περιορίζουν σημαντικά την τροφή τους αποφεύγοντας πολλές ομάδες τροφίμων. Για παράδειγμα αποκλείουν τελείως το κρέας από την ζωή τους και γίνονται χορτοφάγοι. Δίνουν μεγάλη αξία στην εξωτερική τους όψη και καταβάλλουν ακραίες προσπάθειες για να πετύχουν ένα πάρα πολύ αδύνατο σώμα. Λόγω της πολύ χαμηλής πρόσληψης τροφής τα άτομα αυτά είναι υποσιτισμένα. Αυτό συμβαίνει όταν δεν προσλαμβάνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά απο την τροφή.

Η ΝΑ δεν είναι επιλογή και μπορεί να επηρεάσει σε τέτοιο βαθμό το άτομο σε σημείο να μην μπορεί πλέον να το διαχειριστεί. Η ΝΑ μπορεί να κυριέψει την ζωή του ατόμου αποφασίζοντας αυτή για εκείνο. Αυτό συμβαίνει λόγω της αλλαγής που συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο.

Ποιές καταστάσεις συνυπάρχουν συχνά;

Φαίνεται ότι τα άτομα με ΝΑ συνήθως έχουν αν όχι όλα κάποια απο τα παρακάτω χαρακτηριστικά: 

• Εμμονικό, αυτοκαταστροφικό 
• Αγχώδης διαταραχή ή διαταραχές άγχους
• Κρίσεις πανικού, κοινωνικό άγχος
• Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
• Κατάθλιψη και άλλες διαταραχές της διάθεσης
• Χρήση ουσιών

Συμπεριφορές της ΝΑ που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. 

Ένα άτομο που παλεύει με την ΝΑ συνηθως μπορεί:

• Να ντύνεται με πολύ φαρδιά ρούχα προκειμένου να κρύβεται το σώμα του.
• Μαγειρεύει για τα μέλη της οικογένειας αλλά το ίδιο άτομο δεν θέλει να τρώει μπροστά σε άλλους
• Θέλει να είναι υπεύθυνο για την παρασκευή των γευμάτων του προκειμένου να έχει τον πλήρη έλεγχο
• Έντονη ενασχόληση με θερμίδες και ζύγισμα 
• Άρνηση πείνας παρόλο που τα άτομα αυτά στην πραγματικότητα πεινάνε και μάλιστα πάρα πολύ.
• Καταναλώνουν πολύ νερό, αναψυκτικά διαίτης, καφέ και τσάι προκειμένου να ξεγελάσουν την πείνα τους. 
• Άρνηση κατανάλωσης ολόκληρων ομάδων τροφίμων (π.χ υδατανθράκων, λιπών κ.α).
• Κάνουν υπερ-γυμναστική 
• Η κατανάλωση ενός πολύ μικρού γεύματος μπορεί να τους παίρνει και πάνω απο 1 ώρα.

Τα άτομα με Νευρική Ανορεξία λόγω της έλλειψης τροφής ξεκινάνε να νιώθουν:

• Αδυναμία 
• Έχουν λιποθυμικά επεισόδια 
• Χάνουν την μυϊκή τους μάζα 
• Νιώθουν κουρασμένα 
• Νιώθουν θολούρα στο μυαλό 
• Δεν μπορούν να συγκεντρωθούν 
• Έχουν χαμηλά επίπεδα σε βιταμίνες, θρεπτικά συστατικά
• Έχουν αδύναμα πόδια λόγω απώλεια μυϊκής μάζας 
• Ξηρό δέρμα 
• Λεπτά μαλλιά
• Στα κορίτσια/γυναίκες κόβεται η περίοδος 
• Κακή ποιότητα ύπνου

Θεραπεύεται η Νευρική Ανορεξία;

Τα άτομα με ΝΑ θα πρέπει να παρακολουθούνται απο ομάδα θεραπευτών που είναι εξειδικευμένοι στην διαχείριση των διατροφικών διαταραχών. Αυτοί είναι ο Ψυχολόγος-Ψυχίατρος, ο γιατρός  και ο Διαιτολόγος. Η Νευρική Ανορεξία δημιουργεί σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες και έτσι είναι πολύ σημαντικό να δουλεύει ο ασθενής με έναν ψυχολόγο, κάτι το οποίο έχει αποδειχθεί πως μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση του/της ασθενή/ους. 

Η θεραπεία για την νευρική ανορεξία παίρνει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ανάλογα και το πόσο το άτομο είναι συνεργάσιμο και θέλει να βοηθήσει τον εαυτό του. Εάν ο ασθενής είναι ανήλικος ή και όχι, είναι πολύ σημαντικό να γίνεται εκπαίδευση και στους γονείς ή στα άτομα που επιμελούνται την ανατροφή του. Χρειάζεται υποστήριξη απο τον κοινωνικό περίγυρο του ατόμου προκειμένου να μπορεί να προχωρήσει η θεραπεία. 

Τα άτομα που ταλαιπωρούνται χρόνια απο αυτή την κατάσταση είναι ανέφικτο να επανέλθουν πλήρως, όμως με την σωστή θεραπεία και εκπαίδευση μπορεί να φτάσει σε ένα σημείο να έχει ένα υγιές βάρος και να μπορεί να τρώει με λιγότερο φόβο για την επαναπρόσληψη βάρους. Άτομα τα οποία βρίσκονται σε πολύ πρώιμα στάδια ΝΑ εάν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί πλήρως. 

Στόχοι της θεραπείας είναι να μην χαθεί επιπλέον βάρος, η επαναφορά σε ένα υγιές βάρος, το άτομο να αρχίσει να βλέπει το σώμα του πιο θετικά βελτιώνοντας την διαστρεβλωμένη εικόνα του σώματος. Είναι απαραίτητο να αποκτήσει σωστή συμπεριφορά απέναντι στο φαγητό και γενικώς χρειάζεται να μάθει να τρώει από την αρχή.

Βιβλιογραφία

Moore CA, Bokor BR. Anorexia Nervosa. [Updated 2023 Aug 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459148/

Dell’Osso, L., Abelli, M., Carpita, B., Pini, S., Castellini, G., Carmassi, C., & Ricca, V. (2016). Historical evolution of the concept of anorexia nervosa and relationships with orthorexia nervosa, autism, and obsessive-compulsive spectrum. Neuropsychiatric disease and treatment, 12, 1651–1660. https://doi.org/10.2147/NDT.S108912

Εvan Eeden, A. E., van Hoeken, D., & Hoek, H. W. (2021). Incidence, prevalence and mortality of anorexia nervosa and bulimia nervosa. Current opinion in psychiatry, 34(6), 515–524. https://doi.org/10.1097/YCO.0000000000000739

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing. https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425787

Hambleton, A., Pepin, G., Le, A., Maloney, D., National Eating Disorder Research Consortium, Touyz, S., & Maguire, S. (2022). Psychiatric and medical comorbidities of eating disorders: findings from a rapid review of the literature. Journal of eating disorders, 10(1), 132. https://doi.org/10.1186/s40337-022-00654-2